Green New Deal : yes, please

Green New Deal : yes, please
Of wie is er tegen een slimme groene toekomst?

Lorin Parys wil geen heruitgave van de New Deal. Zo stelde hij in een bijdrage in deze krant op 4/12. Want de eerste New Deal van Franklin Delano Roosevelt zou de grote depressie alleen maar verdiept hebben.

Daarmee gaat de voorzitter van Flander DC wel erg kort door de bocht. Historici zullen er op wijzen dat de eerste contacten tussen Roosevelt en Keynes eerder moeizaam verliepen, dat de nieuwe economische inzinking in de herfst van 1937 allicht te wijten was aan een voortijdige poging van de Amerikaanse regering om overheidsuitgaven te schrappen en het budget terug in evenwicht te krijgen. Pas in het voorjaar van 1938 koos de president voor een 100% keynesiaanse aanpak en lanceerde hij een extra uitgavenprogramma van 5 miljard dollar. Roosevelt legde zijn programma uit tijdens een interview bij de open haard waarin hij uitlegde dat het aan de overheid was om "een economisch herstel te forceren" door "toevoegingen te doen aan de koopkracht van de natie". Waarmee bij de basis legde voor de keynesiaanse economie die tijdens de oorlog (noodgedwongen), maar ook jaren daarna toonaangevend was en uiteiçndelijk leidde tot de welvaart van de “golden sixties’.

Maar dat is geschiedenis en recepten die werkten in de jaren ’30, werken daarom vandaag niet meer. De geschiedenis herhaalt zich nooit zo maar.
Als velen vandaag de term New Deal of beter nog de Global Green New Deal gebruiken, is het dan ook vooral als een beeld, als een symbool voor problemen van vandaag, niet van gisteren. Daarbij staat de ‘triple crunch’ centraal zoals eerst geformuleerd door de New Economic Foundation en inmiddels overgenomen door VN-secretaris Ban Ki-Moon : het samengaan van drie crisissen : de financiële crisis, de klimaat- en energiecrisis en ten slotte de voedselcrisis. Door te erkennen dat deze problemen samenhangen, geeft men meteen ook aan dat enkel een integrale oplossing mogelijk is. Het domste dat men nu kan doen bijvoorbeeld is de aanpak van het klimaatprobleem op de lange baan schuiven en alleen de financiële perikelen trachten te bezweren. Juist door te investeren in een groene economie kunnen we ons redden uit de recessie. De UNEP (het milieuprogramma van de VN) rekende voor dat er miljoenen groene jobs kunnen gecreëerd worden als men radicaal durft te kiezen voor een “low carbon economy”. Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde Barack Obama vijf miljoen groene jobs. Daarmee speelde hij in op de succesvolle ‘Green for All’ - actie die al liep in de VS sinds de goedkeuring van de Green Jobs Act in 2007. Een nieuwe groene aanpak van problemen vandaag, die hoogstens van verre gelijkenissen vertoont met het anticyclisch beleid van weleer.

Lorin Parys stelt dat de grote depressie van de jaren ’30 pas bezworen werd door het opgang komen van een hele oorlogseconomie in de jaren ’40. Dat is een open deur intrappen. Keynes zou niet anders beweerd hebben. Eind 1939 schreef Keynes het manifest “How to Pay for the War”, dat werd uitgewerkt tot het Keynes Plan voor de Britse oorlogseconomie.
Uiteraard hopen we dat de huidige crisissen op een vredelievende wijze kunnen bezworen worden. Maar het beeld van een oorlogseconomie beklijft.

Lester Brown van het vermaarde World Watch Institute maakte de voorbije jaren furore met zijn pleidooi voor een ‘war time mobilisation’ om de klimaat- en grondstoffencrisis af te wenden (zie o.m. : Plan B 3.0: Mobilizing to Save Civilization). In de jaren ’40 werd bewezen eerst in Engeland, nadien in de VS dat – als er echt een “sense of urgency” is – een hele economie in record tijd kan omgevormd worden tot een nieuw soort economie die de wereldwijde problemen efficiënt kan aanpakken. Maar een mooier en vredelievender beeld is wellicht dat van het naoorlogse Marshall-plan voor de heropbouw van Europa. Ook daar werd bewezen dat bergen kunnen verzet worden als alle neuzen in dezelfde richting wijzen. Of nog : het naoorlogse sociaal pact in eigen land dat de basis legde voor onze sociale zekerheid en welvaart.

Gezien de ernst van de crisissen waar we voor staan, is een nieuw maatschappelijk pact, een nieuwe DEAL nodig. Er is nood aan een overeenkomst met zoveel mogelijk partners : werkgevers en vakbonden, milieu- en consumentenbewegingen en het hele middenveld en alle overheden in ons land, in Europa, internationaal. Om de overgang te maken van een onduurzaam economische groeimodel naar een ecologische economie. Om armoede en voedselonzekerheid systematisch aan te pakken en om de financiële sector structureel te hervormen (om te komen tot een “nieuwe Bretton Woods” , nog zo’n historisch beladen begrip…).

Door te spreken van een NEW deal geven we aan dat we niet willen voortsukkelen op platgetreden paden, maar dat we nu een grote sprong vooruit willen maken en kiezen voor diepgaande verandering (‘Change’ in het nieuwe jargon). We willen een maatschappelijk project dat mensen begeestert en terug hoop geeft. Zoals het project van Roosevelt deed.

En we willen een GROENE New Deal. De aanpak van het klimaatprobleem en de overgang naar een ecologische economie maken de kern uit van de Deal. Dat betekent dat we voor het economisch herstel kiezen voor duurzame projecten die de wereld van morgen bouwen. De kracht van onze verbeelding wordt de motor van deze veranderingen.

Dat alles zou de godfather van de creativiteit in Vlaanderen, Lorin Parys toch hevig moeten aanspreken? Innovatie, ecologische innovatie, groene verbeeldingskracht. Of om het te zeggen met de woorden van Alex Steffen van de internetactiegroep Worldchanging, gevierd spreker op het Creativity World Forum dat Lorin Parys zopas organiseerde : “We hebben de keuze tussen twee toekomsten : één ondenkbaar en de ander onverbeeldbaar. Ik wil wegen zoeken om een toekomst te scheppen die duurzaam, dynamisch, welvarend en eerlijk is, een toekomst die slim en groen is…” Dat is nu juist de bedoeling van een Green New Deal.