Communicerende vaten ter linkerzijde:

kansen en bedreigingen

Progressief Vlaanderen verloor de verkiezingen op 10 juni (als we de ACW-stemmen even buiten beschouwing laten). SP.a verliest 9 zetels, Groen! wint er slechts 4. De progressieve partijen verliezen 4,8% en 5 zetels aan (centrum)rechts.

Progressieve Vlaamse zetels in 2003 : 23 (SP.A/Spirit) + 0 (Agalev) = 23
Progressieve Vlaamse zetels in 2007 : 14 (SP.A/Spirit) + 4 (Groen!) = 18
Resultaat : - 5 zetels

In het rapport Janssens worden verschillende verklaringen aangegeven voor het verlies van de SP.A. Maar over Groen! wordt nauwelijks gerept. Het is nochtans duidelijk dat SP.A zo goed als gedwongen was om sterk in te zetten op het behoud van de groene kiezers en zetels die men in 2003 had binnengehaald (bijna 200.000 stemmen en omzeggens alle 9 zetels van Agalev). SP.A-voorzitter Vande Lanotte werd willens nillens gegijzeld door zijn groene kiezers. De winst in 2003 was zo spectaculair, dat behoud of verlies van zelfs maar een deel van deze groene achterban beslissend zou zijn voor winst of verlies in 2007. De SP.A voerde dan ook een campagne die sterk gericht was op groene thema’s (milieu, anti-kernenergie, ontwikkelings-samenwerking), maar betaalde hiervoor cash aan haar rechterflank, waar zich een regelrechte leegloop voordeed. Voorzitter Vande Lanotte is dus jammerlijk mislukt in zijn spreidstand tussen groene en centrumkiezers. Hij slaagde er wel in de groei van Groen! af te blokken, maar betaalde daarvoor een zeer hoge prijs. De partij verliest 9 zetels en daarvan gaan er maar vier naar Groen! De rest verschuift naar centrum-rechts. We vatten dit samen met volgende beeld :

De klassieke theorie van de communicerende vaten ter linkerzijde klopt voor een deel, maar voor een belangrijk deel ook niet. Dat blijkt uit een analyse van de kiesuitslagen van progressieve partijen in Duitsland, Nederland en belgië (zie artikel in Oikos nr. 42).

Een éénzijdige voorstelling is misleidend. Het is niet zo dat verschillende progressieve partijen steeds vooral winnen of verliezen t.o.v. elkaar en elkaar dus verzwakken. Meerdere progressieve partijen die apart van elkaar opkomen, kunnen juist het kiezersbereik van de progressieve zijde fors verruimen. Strategieën waarbij progressieve partijen elkaar actief bekampen, kunnen daarentegen leiden tot een stelselmatige verzwakking van het progressieve kamp.

De keuzes die de partijstrategen de komende maanden maken, zullen bepalend zijn voor het politieke landschap in Vlaanderen. Als SP.A of Groen! vooral mekaar als vijand blijven opvoeren, dreigen ze samen fors in te boeten aan kiezersbereik. De geschiedenis leert anderzijds dat alle progressieve partijen – zeker in de oppositie – kunnen winnen door elk sterk uit te komen voor het eigen project.